Konkordato Nedir?

Ticaretle uğraşan kimseler bazen borçlarını ödemede güçlüğe düşmekte ve piyasaya olan borçları gittikçe artmaktadır. Böyle durumlarda, özellikle de iflasa tabi olan kişiler için iflas tehlikesi söz konusu olur. İflas etmek istemeyen kişilerin, borçlarını ödemeleri gerekmektedir. Bu nedenle burada bir çözümün varlığı gereklidir. Eski uygulamamızda var olan iflas erteleme, borca batık olan bir şirketin geçici olarak iflastan kurtulmasını sağlamaktaydı. Ancak 2018 yılında meydana gelen düzenlemeler ile iflas erteleme kurumu sona ermiştir. İflas ertelemenin yerini ise bu yazımızda anlatacağımız konkordato kavramı almıştır. Biz de bu yazımızda konkordato kavramını inceleyeceğiz.

Konkordato Kavramı

İcra ve İflas Kanunu’nda da yer alan konkordato, borçlunun alacaklılarına borçlarını ödemek için bir ödeme planı teklif etmesi sürecini tanımlar. Bu teklifi alacaklıların belirli bir oranda kabul etmesi ve mahkemenin de teklifi onaylaması halinde geçerlilik kazanır. Böylece borçlu, borçlarını teklif metninde yer alan ödeme planı doğrultusunda peyderpey öder. Alacaklılar alacaklarını tahsil ederken, borçlu da iflasa tabi ise iflas etmekten kurtulmuş olur.

Konkordato, İtalyanca kökenli bir kelime olup anlaşmalı iflas anlamına gelir. Bu hukuki yolun mantığı, borçlunun mahkemenin gözetiminde alacaklılarına alacaklarını düzenli olarak ödemesidir. Böylece borçlu da işletmesinin ticari durumunu düzeltme fırsatı bulur.

Türleri

Konkordato, yapılış şekli, zamanı ve amacı yönünden çeşitli ayrımlara tabidir.

Şekline Göre Konkordato Türleri

• Yüzde konkordatosu: Alacaklılar, alacaklarından belirli oranda feragat ediyorsa söz konusudur.
• Vade konkordatosu: Alacaklıların alacaklarının yeni bir zaman diliminde ödeneceği belirlenmişse söz konusudur.
• Karma konkordato: Hem yüzde hem de vade konkordatosunun birlikte uygulandığı durumlarda söz konusu olur.

Zamanına Göre Konkordato Türleri

• İflas içi konkordato: İflasa tabi borçlunun iflas işlemleri sırasında konkordato teklif etmesi halinde söz konusu olur.
• İflas dışı konkordato: İflas içi konkordato haricindeki tüm konkordatolar iflas dışı konkordatodur.

Amacına Göre Konkordato Türleri

• Adi konkordato: Borçların tasfiyesini amaçlar.
• Malvarlığının terki suretiyle konkordato: Malvarlığının tasfiyesini amaçlar.

Konkordato Talep Hakkı

Konkordato talep etme hakkı belirli kişilerle sınırlı bir haktır. Dolayısıyla herkes için konkordato talep etme hakkı mevcut değildir. Öncelikle borçlu konumundaki tacir ister gerçek kişi ister tüzel kişi olsun, konkordato talep etme hakkına sahiptir. Borçlunun alacaklıları ise yalnızca borçlu iflasa tabi kişilerden ise konkordato talep etme hakkına sahiptir. Borçlu iflasa tabi değil ise alacaklıların talep hakkı yoktur.

Konkordato Başvurusu

Konkordato talep hakkı olan kimseler, mahkemeye başvurarak konkordato talep edebilirler. Görevli ve yetkili mahkeme, borçlunun yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesidir. İflasa tabi kişiler için ise şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi yetkilidir. Mahkeme, talebin mahiyetine konkordato talebini kabul veya reddeder.

Başvuru İçin Gerekli Belgeler

Konkordato başvurusu için mahkemeye sunulması gereken bazı belgeler vardır. Bu belgelerin yokluğu halinde konkordatonun kabulü mümkün değildir. Dolayısıyla bu belgeleri incelemekte yarar vardır.

• Ön proje: Ön proje, borçlunun mevcut borçlarını nasıl, ne zaman ve hangi kaynaklarla ödeyeceğini açıkladığı belgedir. Mahkeme konkordato talebinin kabulüne karar verirse, borçlu alacaklıların alacaklarını bu projeye göre öder.
• Mali duruma ilişkin belgeler: Borçlunun mali durumunu gösteren her türlü belgeyi ifade eder. Bilanço, gelir-gider tablosu, alacak ve borçları gösteren belgeler bunlardandır.
• Alacak listesi: Alacaklıların kim olduğu, kimin ne kadar alacağı olduğu ve imtiyazlı/rehinli alacakları gösterir.
• Malvarlığı karşılaştırma tablosu: Alacaklıların konkordato ile elde edeceği alacaklar ile, iflas durumunda elde edeceği alacaklarını karşılaştırmalı olarak gösterir.
• Finansal analiz raporları: Bağımsız denetim kuruluşlarının konkordato ön projesinin gerçekleşebileceğini tespit ettiği raporlardır.

Konkordatoda Mühletler (Süreler)

Konkordato süreci, işlemlerin mahiyeti, alacaklıların sayısı ve alacak miktarı gibi faktörler nedeniyle uzun sürmektedir. Dolayısıyla konkordato talebinden karar verilinceye kadar geçecek süre zarfında borçlunun malvarlığını korumak önem arz etmektedir. Bu nedenle aradaki süreçte borçlu hakkında birtakım süreler (mühletler) söz konusu olur.

Borçlu ve hak sahibi alacaklı, konkordato talebiyle mahkemeye başvurduğunda mahkeme, konkordato talebini inceler. Yukarıda açıkladığımız belgeler eksiksiz olarak talepte var ise mahkeme öncelikle geçici mühlet kararı verir. Bu süre kural olarak 3 aydır. Gerekli olması halinde ayrıca 2 ay uzatılabilir. Böylece toplamda beş aylık bir geçici mühlet söz konusu olur.

Geçici mühlet süresi içerisinde mahkeme, dosya üzerinde inceleme yapmak zorundadır. Bu incelemeyi, konkordato için atayacağı komiser marifetiyle yapar. Komiserin vereceği rapor, dosya kapsamı ve tarafların dinlenmesi sonucunda da geçici mühlet içerisinde bir karar verilir. Eğer mahkeme, konkordato projesinin başarıya ulaşacağı kanaatine varırsa bu sefer kesin mühlet verir. Kesin mühlet 1 yıl olup gerekirse 6 ay daha uzatılabilir.

Geçici ve kesin mühletlerin hukuki sonuçları birebir aynıdır. Bu süreçlerin amacı borçlunun malvarlığını korumaktadır. Bunun için de malvarlığına halel getirme ihtimali olan işlemler mühlet süresi boyunca durur. Bu işlemlerden bazıları şunlardır:

• Borçluya karşı haciz yoluyla icra takibi (önceden başlamış olan takipler de durur),
• Rehinli malların satışı (takibin devamına engel yoktur, ancak satış işlemleri durur),
• Borçlu aleyhine ihtiyati tedbir ve haciz.

Aynı şekilde borçlu da işlemlerine komiser nezaretinde devam eder. Bazı işlemleri ise mahkeme iznine bağlıdır. Rehin tesis etme, kefil olma, taşınır ve taşınmazlarını devretme gibi hukuki işlemler, mahkeme iznine tabidir.

Mahkemenin tasdik ettiği konkordatonun süresi ise projede tespit edilen süredir.

Alacaklılar Toplantısı

Kesin mühletin sona ermesiyle birlikte, konkordato komiseri alacaklıların alacaklarını kaydettirmesi için bir ilan yayınlar. Bunun üzerine alacaklılar, yasal süresi içerisinde komisere başvurmalıdır. Başvurmayan alacaklılar toplantıya katılma hakkını kaybeder. Alacaklıların başvuru ve borçlunun başvuruya cevaplarını değerlendiren komiser, bir rapor hazırlayarak alacaklıların taleplerini değerlendirir.

Bunun ardından komiser, tüm alacaklıları bir alacaklılar toplantısına davet eder. Alacaklıların, toplantı öncesinde konkordatoya ilişkin bilgileri inceleme hakkı vardır. Toplantıya komiser başkanlık eder. Alacaklılar, konkordato projesinin kabulü ya da reddi konusunda oy kullanma hakkına sahiptir. Ancak projeden etkilenmeyecek alacaklılar oy kullanamaz.

Projenin kabulü için;

• Kayıtlı alacaklıların 1/4’ü ve toplam alacak miktarının 2/3’ünden fazlasının,
• Veya, kayıtlı alacak ve alacaklıların yarısından fazlasının,

Olumlu oyu gerekir.

Konkordato Projesinin Onayı

Alacaklılar toplantısında yukarıda gösterdiğimiz oranda oy alarak kabul edilen projenin onaylanması mahkeme kararıyla gerçekleşir. Mahkeme, aşağıdaki şartların varlığı halinde konkordato projesini onaylar (tasdik eder):

• Adi konkordatoda, alacaklıların eline geçecek paranın iflas halinde geçecek paradan fazla olması,
• Malvarlığının terki suretiyle konkordatoda, hasılatın iflas yoluyla tasfiyede geçecek paradan fazla olması,
• Konkordato projesindeki tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması,
• Projenin alacaklılar tarafından gerekli nisaplarda kabul edilmiş olması,
• İmtiyazlı alacakların tam olarak ödenmesinin teminat altına alınmış olması (alacaklı bundan açıkça vazgeçmediyse),
• Konkordato davası için gerekli yargılama giderleri ile projedeki tutar üzerinden gerekli harcın borçlu tarafından depo edilmiş olması.

Mahkeme, yukarıdaki şartlar var ise konkordato talebini kabul eder. İflasa tabi borçlular yönünden; yukarıdaki şartlar mevcut değilse ve borçlu borca batık ise iflas söz konusu olabilecektir.

Konkordatonun Feshi

Konkordatonun çeşitli hallerde feshi söz konusu olur. Bunlar kısmen fesih ve tamamen fesihtir. Kısmen fesih, yalnızca ilgili alacaklı yönünden hüküm ifade eder. Proje kapsamında alacağı tahsil edemeyen alacaklının başvurabileceği bir yoldur. Böylece alacaklı konkordato projesinden çıkar. Tamamen fesihte ise konkordato tamamen ortadan kalkar.

Konkordatoda Kanun Yolları

Konkordato sürecinde mahkemenin vereceği bazı kararlara karşı kanun yolu kapalıyken bazılarında ise açıktır. Geçici mühlet ve kesin mühlet sürecindeki bazı kararlara karşı kanun yolu kapalıdır. Bu kararlar şunlardır:

• Geçici mühlette; geçici mühlet talebinin kabulü, komiser görevlendirme, geçici mühleti uzatma ve tedbirlere ilişkin kararlar,
• Kesin mühlette; kesin mühlet talebinin kabulü ile kesin mühletin kaldırılması talebinin reddine ilişkin kararlar.

Bunlar dışında, iflasa tabi olmayan borçlunun konkordato talebinin reddi, iflasa tabi borçlu için iflas gibi kararlar kanun yoluna açıktır.

Konkordato hakkındaki bu yazımız bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir hukuki görüş veya tavsiye içermez. Herhangi bir sorununuz olduğunda uzman bir avukattan destek almanızı öneririz.